1 Ocak'tan itibaren sağlık sisteminde köklü değişimler var ama vatandaş bunun ne kadarını biliyor? Araştırdığım ve öğrendiğim kadarını okuyucularımla paylaşmak istedim.
Her şeyden önce bundan böyle yeşil kartlı uygulaması ortadan kaldırıldı. Ama bu sadece yeşil kartlıları ilgilendiren bir konu değil. 25 yaşına kadar öğrenci olanlar anne babalarının sağlık şemsiyesinden faydalanacak ama bu yaştan sonra aylık gelir durumuna göre sağlık primi ödeyecekler. 18 yaş üstü olup öğrenci olmayanlar işsiz dahi olsalar devletten sağlık hizmeti talep etmeseler hatta kendi sağlık giderlerini özel hastaneler de dahi karşılıyor olsalar bile hesaplarına prim borcu yazılacak. Burada kriter ailenin aylık gerinin ne kadar olduğu.
Kısaca SGK yetkilileri şunları anlatmayı çalışıyor:
1-) 1 Ocak 2012 tarihi itibariyle nüfusun tamamı genel sağlık sigortası kapsamına alındı.
2-) 1 Milyon 700 bin kişinin ise hiçbir sosyal güvencesi olmadığından dolayı, kayıt dışı çalışan 18 yaş ve üzerindeki kişiler, işsiz üniversite mezunları, sigortalı olmayıp sağlık giderlerini kendi cebinden karşılayanlar, sigortasız tarım işçileri, ev hizmetlerinde çalışan ve hiçbir sosyal güvencesi olmayanlar 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre bu kişilerin 1 ay içinde Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlükleri ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları'na başvurmaları gerekiyor.
3-) Gelir testi sonucuna göre de prim ödemek zorunda kalacaklardır.
4-) 1 ay içinde başvurmazlar ise Asgari ücretin 2 katından fazla gelirleri olduğu varsayılarak, sağlık hizmetlerinden yararlanmaları için aylık 213 lira prim ödeyecekler.
5-) 13 ayrı kuruma bağlanılarak, 28 ayrı parametre üzerinden kişinin gelir sorgulaması yapılacaktır.
6-) Aile içindeki kişi başı geliri Asgari ücretin üçte birinden fazla olan bütün vatandaşlar Genel Sağlık Sigortası primi ödemek zorunda kalacaklar.
7-) Geliri Brüt asgari ücretin üçte biri (295 TL) ile asgari ücret (886,5 TL) arasında olanlar aylık 35,4 TL ödeyecek. Asgari ücret ile asgari ücretin iki katı (1.773 TL) arasında olanlar aylık 106,4 TL ödeyecek. Geliri asgari ücretin iki katından daha fazla olanlar aylık 212,8 TL zorunlu sağlık primi ödeyecek.
Sosyal güvencesi olmayan ve gelir testi yaptırmayan vatandaşların da aylık geliri asgari ücretin iki katından (1.773 TL) fazla kabul edilecek ve aylık 212,8 TL prim alınacak.
8-) Yeni sistemle ile birlikte Yeşil Kartlı ifadesi de tarihe karışıyor. Bunun yerini 60-C-l ifadesi yer alıyor. Aylık geliri Brüt Asgari ücretin, yani 886.5 liranın üçte birinden az olanlar; diğer bir anlatımla 295 liranın altında olanlar 60-C-l kapsamında olacak ve sağlık primini devlet üstlenecek.
9-) Yeşil kartlıların vize süresinin dolmasının ardından Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına başvurarak Gelir Testi yaptırmaları gerekecek.
10-) Gelir testi sonucu bir ev de 4 kişi yaşıyorsa 4 kişinin geliri toplanıyor 4'e bölünüyor, elde edilen rakam asgari ücretin üçte birinden az ise 34 liralık sağlık primini gelir testine müracaat ede kişi adına devlet ödeyecektir.
11-) Yeşil kartlılar da vize sürelerinin dolmasından itibaren 1 ay içinde gelir testi yaptırmazlar ise; gelirlerinin bin 773 liranın üzerinde olduğu varsayılarak aylık 213 lira prim ödemeleri gerekecektir.
12-) Tüm vatandaşlar için gelir testi üç ayda bir düzenli olarak, sistem tarafından otomatik olarak güncellenecektir. 3 ayda bir kimler için sağlık primi ödeyeceği konusunu güncellemiş olacağından geliri 295 liranın üzerine çıkanlar da sağlık primini kendileri ödemeye başlayacaklardır.
13-) Kişinin, ödeyeceği prim miktarında azalma yönünde bir gelir değişikliği olduğunu bildirmesi veya bu değişikliğin vakıf tarafından tespit edilmesi hâlinde, bildirim veya tespit tarihinden itibaren ya da SGK'nın gelir tespitinin yeniden yapılmasını talep etmesi hâlinde gerekli iş ve işlemlerin başvuru tarihinden itibaren bir ay içinde yapılması zorunludur.
14-) 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi ile (g) bendine tâbi genel sağlık sigortalıları, gelir tespitlerinin yapıldığı tarihten itibaren, bu maddede belirtilen durumlar hariç olmak üzere, altı ay içinde gelir tespitinin yenilenmesi talebinde bulunamaz.
Birde bağkurluların başına gelen çok komik olaylar var 1 Ekim 2008 den beri basamak sistemi kalktı gelir beyan esasına göre prim ödeniyor ve emeklilik hakları ve maaşları buradan hasaplanıyor . Bende emekli maaşım ileride yüksek olsun emeklilik günlerim biraz daha rahat olabilsin diye geçen yıl haziran ayından beri 286 TL. olan primimi 603 TL ye çıkardım şimdi öğreniyorum ki primi artırmak bağkurlunun emekli maaşını hiç artırmıyor. 2008 de reform diye bize yutturulan sosyal güvenlik yasaları çalışanlara daha az nasıl maaş bağlarım mantığı ile çıkarılmış. Yıllar içinde yaşayıp göreceğiz. 10.000 güm prim ödeyerek emekli olacak Yalçın Soysevinç ancak 883 tl emekli maaşı alabilecekmiş. Ali tezel in sitesinde hasaplattım böyle çıkıyor. Bağkur lular neden yıllardır ssk ya geçmenin yollarını arıyor sonunda iyice anlamış oldum. Ocak ayında bağkur u kapatmadan kısmi SSK lı olup işi düzelteceğimi sanırken zorunlu sağlık primi ödemeleri çıktı iş iyice sarpa sardı. Devlet bu işlerde tuzak kurdukça vatandan bir yolunu bulup etrafından dolanıyordu ama Bağkurlular öyle sıkışık ki işyerini başkasına devretmekten başka çare görünmüyor. Karışık bir iş vesselam aklınızı iyice karıştırmayayım.
Bu son sağlık yasası toplumda çok rahatsızlık yaratacak ve pek çok değişiklik yapılacak gibi geliyor bana.
Yalçın SOYSEVİNÇ
